Vervallen V&A 18-002 Fiscale balanswaarde pensioenverplichting van in eigen beheer verzekerde pensioenaanspraak ex-partner bij afkoop d.d. 190118

Inleiding

Op 1 april 2017 zijn de maatregelen van de Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen in werking getreden (kamerstukken 34 555 en 34 662). Volgens het ingevoerde artikel 38n van de Wet op de loonbelasting 1964 (Wet LB) is het van 1 april 2017 tot en met uiterlijk 31 december 2019 mogelijk om het volledige in eigen beheer verzekerde deel van de opgebouwde pensioenaanspraak af te kopen of om te zetten in aanspraak ingevolge een oudedagsverplichting (ODV). Bij volledige afkoop of omzetting in een ODV kan de opgebouwde pensioenaanspraak worden prijsgegeven voor zover de waarde in het economische verkeer van die aanspraak hoger is dan de fiscale balanswaarde van de tegenover die aanspraak staande pensioenverplichting op het moment van prijsgeven.

Volgens het eveneens op 1 april 2017 ingevoerde artikel 38o Wet LB kan bij een volledige afkoop van de in eigen beheer verzekerde pensioenaanspraak als bedoeld in artikel 38n, tweede lid, onderdeel a, Wet LB een korting op de te belasten afkoopwaarde worden toegepast. De omvang van die afkoopkorting is afhankelijk van het moment waarop de afkoop plaatsvindt en de fiscale balanswaarde van de tegenover de afgekochte pensioenaanspraak staande pensioenverplichting bij het eigenbeheerlichaam waar het pensioen is verzekerd. Bij afkoop in 2018 is de afkoopkorting 25% van de fiscale balanswaarde van de tegenover de af te kopen pensioenaanspraak staande pensioenverplichting op het moment van afkoop. De korting is echter maximaal 25% van de fiscale balanswaarde van de betreffende pensioenverplichting op de eindbalans van het in 2015 geëindigde boekjaar. Bij afkoop in 2017 was de afkoopkorting 34,5% en bij afkoop in 2019 is de afkoopkorting 19,5%.

Vraag

Een dga en zijn partner zijn gescheiden. De echtscheidingsbeschikking is op 2 januari 2018 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Op het moment van echtscheiding had de dga een aanspraak op ouderdomspensioen van € 30.000 per jaar en een aanspraak op partnerpensioen van € 21.000 per jaar. De pensioenaanspraken zijn volledig opgebouwd in de huwelijkse periode.

In het kader van de echtscheiding heeft conversie plaatsgevonden, als bedoeld in artikel 5 van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding (WVPS). De ex-partner heeft met de conversie een eigen aanspraak op ouderdomspensioen gekregen van € 20.900 per jaar. Voor de dga resteert na conversie nog een aanspraak op ouderdomspensioen van € 17.600 per jaar.

De pensioenaanspraken van de dga en de ex-partner zijn volledig in eigen beheer verzekerd. Het boekjaar van de BV waar het pensioen is verzekerd, is gelijk aan het kalenderjaar.

De dga en de ex-partner hebben ieder voor zich besloten dat zij de in eigen beheer verzekerde pensioenaanspraak op 31 januari 2018 met toepassing van de artikelen 38n en 38o Wet LB willen afkopen.

De fiscale balanswaarde(n) van de pensioenverplichting(en) voor de pensioenaanspraken van de dga en de ex-partner zijn:

• Fiscale balanswaarde 31 december 2015 (vóór echtscheiding)
  • Pensioenverplichting ouderdomspensioen + partnerpensioen dga totaal € 198.500
    • Pensioenverplichting ouderdomspensioen dga € 162.500
    • Pensioenverplichting partnerpensioen dga € 36.000
• Fiscale balanswaarde 31 januari 2018 (na echtscheiding, moment van prijsgeven/afkoop)
  • Pensioenverplichting ouderdomspensioen dga € 105.000
  • Pensioenverplichting ouderdomspensioen ex-partner € 127.000

Hoe worden in deze situatie de afkoopwaarden en de afkoopkortingen vastgesteld?

Antwoord

Afkoopwaarden

De afkoopwaarde van de pensioenaanspraak is op grond van artikel 38o, tweede lid, Wet LB gelijk aan de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de af te kopen pensioenaanspraak op het moment van prijsgeven/afkoop. De fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de pensioenaanspraak van de dga op het moment van prijsgeven/afkoop is € 105.000. Op het moment van prijsgeven/afkoop is de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de pensioenaanspraak van de ex-partner € 127.000.

De afkoopwaarde van de pensioenaanspraak van de dga is dan ook € 105.000. De afkoopwaarde van de eigen pensioenaanspraak van de ex-partner is € 127.000.

Afkoopkorting

De bij afkoop van een in eigen beheer verzekerde pensioenaanspraak op grond van artikel 38o, eerste lid, Wet LB op de afkoopwaarde in mindering te brengen afkoopkorting is mede afhankelijk van de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de af te kopen pensioenaanspraak op de eindbalans van het in 2015 geëindigde boekjaar (in het voorbeeld de fiscale balanswaarde per 31 december 2015).

Op 31 december 2015 was er nog geen sprake van een zelfstandige pensioenaanspraak van de ex-partner. Deze maakte op dat moment nog deel uit van de aanspraak van de dga op een ouderdomspensioen en een bij zijn overlijden aan de partner uit te keren partnerpensioen.

Voor het bepalen van de afkoopkorting waar de dga en de ex-partner recht op hebben, moet de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting per 31 december 2015 naar evenredigheid worden toegerekend aan de na de conversie resterende pensioenaanspraak van de dga en aan de eigen pensioenaanspraak van de ex-partner. Dit volgt uit artikel 38o, eerste en tweede lid, Wet LB. Daar wordt immers gesproken van de fiscale balanswaarde, bedoeld in artikel 38n, derde lid, van de tegenover de afgekochte aanspraak staande verplichting.

De fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting per 31 december 2015 is voor € 95.333 toe te rekenen aan de na de conversie resterende pensioenaanspraak van de dga (€ 17.600/€ 30.000 x € 162.500). Aangezien de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de door de dga af te kopen pensioenaanspraak per 31 december 2015 (€ 95.333) lager is dan de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor deze pensioenaanspraak op het moment van prijsgeven/afkoop (€ 105.000), wordt de afkoopkorting voor de dga berekend over € 95.333.

Het restant van de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting per 31 december 2015 (€ 198.500 -/- € 95.333 = € 103.167) is toe te rekenen aan de later door de conversie ontstane eigen pensioenaanspraak van de ex-partner. Aangezien de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor de door de ex-partner af te kopen pensioenaanspraak per 31 december 2015 (€ 103.167) lager is dan de fiscale balanswaarde van de pensioenverplichting voor deze pensioenaanspraak op het moment van prijsgeven/afkoop (€ 127.000), wordt de afkoopkorting voor de ex-partner berekend over € 103.167.